www.administracja5.fora.pl

Sadek

Dyskusja, notatki

Pasta

Ma ktoś może opracowanie pytań z poprzedniego forum?

Kamila

I ZAGADNIENIA TEORETYCZNE

1. Pojęcie prawa
Prawo jest to zespół reguł i norm, ustanowionych przez powołane do tego organy, wiążących wszystkich swych adresatów i egzekwowanych przez władze publiczne, nawet przez zastosowanie środków przymusu
Rozróżnia się prawo naturalne i prawo pozytywne. Cechą prawa pozytywnego jest jego powstanie w drodze ustanowienia. Natomiast pod pojęciem prawa naturalnego rozumie się zespół norm i reguł które istnieją niezależnie od woli prawodawcy, wynikają z samej istoty człowieka i społeczeństwa.

10. Treść konstytucji
Konstytucja normuje zasady ustroju państwa, ustrój polityczny i gospodarczy państwa, żeby unormować ustrój polityczny trzeba wskazać trzy rzeczy:
1) podmiot władzy zwierzchniej
2) określenie sposobu wykonywania władzy,
3) określenie statutu jednostki w państwie, jej prawa, wolności i obowiązki.
15. wejście w życie konstytucji
Konstytucja RP wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia jej ogłoszenia.

II ZASADY NACZELNE KONSTYTUCJI RP

1.Pojęcie zasad naczelnych konstytucji
Głównym źródłem zasad naczelnych jest konstytucja (durze znaczenie ma porządek prawny międzynarodowy).
W Konstytucji jest wiele rozdziałów, rozdział I mógłby być zatytułowany naczelne zasady ustroju. Rodz. I konstytucji art. 29 nie wszystkie rozdziały można tam uznać za zasady np. że Warszawa jest stolicą, co jest godłem, hymnem, to nie są zasady. Możemy doszukać się pewnych zasad w innych rozdziałach konstytucji np. art. 32 rozdział II tam jest zasada równości wobec prawa to jest zasada ustrojowa, art. 31 to jest zasada wolności.

5. zasada przyrodzonej, niezbywalnej i nienaruszalnej godności człowieka

10. zasada ochrony praw słusznie nabytych (str. 63)
Nowe regulacje prawne powinny w zasadzie (bo dopuszcza się pewne wyjątki) chronić prawa nabyte: uzyskane raz prawo nie może być odebrane lub w niekorzystny sposób zmodyfikowane. Istnieją pewne ograniczenia zakazu naruszania praw nabytych: ochrona praw nabytych rozciąga się tylko na prawa nabyte słusznie (jeśli jakieś prawo zostało nabyte w sposób niesłuszny, niezgodny z zasadami sprawiedliwości, ustawodawca może je odebrać).

11. zasada określoności prawa ( str. 64)
Przepisy prawne muszą być formułowane w sposób na tyle jasny, aby adresat mógł bez trudności określić prawne konsekwencje swego postępowania. Przestrzeganie zasady określoności prawa musi być egzekwowana zwłaszcza w prawie karnym.

31. zasada bezpośredniego stosowania konstytucji
Zgodnie z zasadą bezpośredniego stosowania konstytucji wszystkie organy władzy publicznej mają obowiązek opierać swoje działania i rozstrzygnięcia bezpośrednio na przepisie konstytucyjnym, innymi słowy stosowanie przepisów konstytucyjnych nie jest uzależnione od uprzedniego przełożenia ich na język ustaw zwykłych.

32. Zasada hierarchicznej budowy systemu źródeł prawa
Zasada ta oznacza że każdemu typowi aktu normatywnego przysługuje określona ranga w stosunku do typów pozostałych, a wiec że można mówić o aktach normatywnych wyższej i niższej rangi
Podstawowymi konsekwencjami hierarchizacji są np.: wymóg zgodności aktów niższego szczebla z aktami wyższego szczebla, zakaz wydania aktów niższego szczebla bez uprzedniego upoważnienia w akcie wyższego szczebla, zakaz normowania pewnych materii przez akty poniżej określonego szczebla, wymóg by np. uchylenie zmiana zawieszenie aktu danego szczebla dokonywało się przez wydanie nowego aktu tego samego szczebla.

Akty stanowione przez parlament – konstytucja i ustawy usytuowane są na szczycie hierarchii. Ma to znaczenie dla realizacji innej zasady ustrojowej jaką jest zasada suwerenności narodu. System źródeł prawa musi być zbudowany w oparciu o określoną hierarchię, jednak na tym tle powstało szereg skomplikowanych problemów o charakterze ustrojowym a w szczególności:
Problem zapewnienia konstytucji charakteru najwyższego źródła prawa krajowego,
Problem zapewnienia ustawie charakteru nadrzędnego źródła prawa wobec aktów normatywnych stanowionych w ramach władzy wykonawczej.
Problem dopuszczenia stanowienia przez organy rządowe także innych aktów normatywnych niż akty wykonawcze.

III KONSTYTUCYJNY SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA

1.Pojęcie źródeł prawa powszechnie obowiązującego
Istotą przepisów prawa powszechnie obowiązującego jest ich zakres obowiązywania- mogą one wiązać wszystkie podmioty w państwie ( mogą one regulować ich prawa, zadania, obowiązki). Przepisy prawa powszechnie obowiązującego zostały ujęte w zamknięty system źródeł prawa.
Konstytucja w art. 87 zalicza do źródeł powszechnie obowiązującego prawa:
Konstytucję,
Ustawy
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego.
Konstytucja i ustawy maja charakter aktów samoistnych. Podobny charakter mają ratyfikowane umowy międzynarodowe. Rozporządzenia maja charakter aktów wykonawczych. Podobnie wykonawczy charakter maja akty prawa miejscowego..
Konstytucja daje podstawy do uznania za źródła prawa powszechnie obowiązującego np. rozporządzenia Prezydenta z mocą ustawy, przepisy stanowione przez organizację międzynarodową

2. Akty prawa wewnętrznego
Akty prawa wew. mają ograniczony zakres ich obowiązywania. Według konstytucji mogą one być kierowane tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu te akty.
Konstytucja mówiąc o tych aktach wymienia:
Uchwały rady ministrów
Zarządzenia prezesa RM i ministrów.
(Akty prawa wew. może wydać każdy organ władzy publ. ( zob. s. 128))
Każdy akt prawa wew. musi odpowiadać następującym wymaganiom:
Musi być adresowany tylko do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu ten akt.
Może obowiązywać tylko te jednostki, a nie może działać na zew.
Może być wydany tylko na podstawie ustawy
Każdy akt prawa wew. musi być zgodny z powszechnie obowiązującym prawem

5.konstytucja jako źródło prawa
Konstytucja jest w każdym kraju podstawowym ale nie jedynym źródłem prawa konstytucyjnego
Konstytucja znajduje się na szczycie hierarchii źródeł prawa pisanego, jest ustawą zasadniczą państwa. Do konstytucji odnoszą się wszystkie ogólne cechy ustawy, ale zarazem cechuje się specyficznymi cechami, które są tylko jej właściwe. Cechy te odnoszą się do:
szczególnej treści- konstytucja normuje zasady ustroju państwa, ustrój polityczny i gospodarczy państwa.
Szczególnej formy- np. wyróżnia ja nazwa, tryb ustanawiania, tryb nowelizacji
Szczególnej mocy prawnej
Jedyną postacią aktu o mocy prawnej równej konstytucji jest obecnie ustawa o zmianie konstytucji.
Nie wolno ustanowić aktów prawnych sprzecznych z konstytucją. Należy rozwijać postanowienia konstytucji w drodze innych aktów prawnych.

11. ustawa jako źródło prawa ( szerzej zob. książka s. 135)
Ustawa jest to akt powszechnie obowiązujący. Ustawa jest to:
Akt parlamentu
charakterze normatywnym
Zajmujący najwyższe miejsce w systemie źródeł prawa krajowego (podporządkowany konstytucji) żaden inny akt normatywny nie łączy zakresie sobie cechy szczególnej mocy prawnej i nieograniczonego zakresu przedmiotowego.
nieograniczonym zakresie przedmiotowym, przy czym niektóre materie mogą być regulowane tylko w drodze ustawy lub z jej wyraźnego upoważnienia
Dochodzący do skutku w szczególnej procedurze

12. pojęcie materii ustawowej i wyłączności ustawy
13. rozporządzenie jako źródło prawa
14. upoważnienie ustawowe jako podstawa wydania rozporządzenia i zakaz subdelegacji.
15. akty prawa miejscowego
Na szczeblu terenowym przepisy prawa powszechnie obowiązującego przybierają postać prawa miejscowego. Prawo miejscowe posiada ograniczony terytorialnie zakres obowiązywania, przepisy te mają charakter powszechnie obowiązujący, a więc mogą być adresowane do wszelkich podmiotów, ustalając ich prawa i obowiązki. Akty prawa miejscowego są wydawane na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Mogą być one stanowione przez organy samorządu terytorialnego lub terenowe organy adm. rządowej.
Przepisy prawa miejscowego podlegają różnym formą kontroli ca do ich zgodności z prawem.
Ustawodawstwo przewiduje istnienie dwóch typów aktów prawa miejscowego o powszechnie obowiązującym charakterze:
Przepisów wykonawczych do odrębnych ustaw (upoważnienie zawarte w ustawie)
Przepisów porządkowych, wydawanych na podstawie ogólnej kompetencji wyrażonej w przepisach ustaw o poszczególnych szczeblach samorządu terytorialnego oraz ustawy o adm. rządowej w województwie.
IV WOLNOŚCI I PRAWA JEDNOSTKI

1. indywidualistyczna a kolektywistyczna koncepcja praw jednostki

2. prawa człowieka pierwszej, drugiej i trzeciej generacji
PRAWA I GENERACJI Na plan pierwszy wysunęły się wolności osobiste (zwłaszcza związane z ochroną nietykalności osobistej czy wolnością sumienia i wyznania) oraz polityczne (zwłaszcza związane z wolnością wyrażania poglądów), a także prawo własności.
PRAWA II GENERACJI W sferze praw politycznych pojawiły się prawa zbiorowe, przede wszystkim prawa związane z działalnością partii politycznych oraz związków zawodowych (z działalnością związkową łączyło się prawo do strajku). Zaczęły się formułować prawa o zupełnie nowym charakterze, zwłaszcza dotyczące sfery socjalno ekonomicznej (prawo do ubezpieczenia społecznego, do ochrony zdrowia, do nauki, prawo do pracy)
PRAWA III GENERACJI ………………………………………………….

3. Prawa negatywne (obronne) i pozytywne
Deklaracje (kart) praw koncentrowały się na ochronie sfery wolności jednostki, a więc na wskazaniu dziedzin w których państwo nie może ingerować w działania obywateli. Pojawiło się określenie państwa jako nocnego stróża do którego nie należy zadanie organizowania procesów gospodarczych i społecznych. Prawa jednostki ujmowano wiec przede wszystkim jako prawa negatywne (obronne) rozumiane jako sfera w której pod adresem państwa formułowany jest zakaz działaniowa. (Prawom politycznym i osobistym przypisywano że są to prawa negatywne)
Prawa pozytywne rozumiane są jako sfera w której pod adresem państwa formułowany jest nakaz działania. Pojawienie się pojęcia praw pozytywnych dało podstawę do rozróżnienia pojęć wolności i praw- o wolności mówimy pozytywnych sytuacji gdy władza publ. ma obowiązek powstrzymywania się od ingerencji w działania jednostki, o prawie w sytuacji gdy władza ma obowiązek podjęcia działań. Charakter praw pozytywnych (świadczących) przysługuje prawom socjalnym (ekonomicznym).

4. Uniwersalizacja i jurysdykcja praw człowieka
5. system ochrony praw człowieka ONZ
6. system ochrony praw człowieka Rady Europy

7. Zasada wolności człowieka (ujęcie pozytywne i negatywne)
Zasada wolności człowieka została wymieniona we wstępie do konstytucji. Art. 31 określa pojęcie wolności jako zakaz zmuszania kogokolwiek do czynienia tego czego prawo mu nie nakazuje, gwarantuje poddanie wolności człowieka ochronie prawnej ale jednocześnie wyraźnie zobowiązuje żeby każdy szanował wolności i prawa innych. Wolność zajmuje jedno z centralnych miejsc w katalogu naturalnych prawa jednostki.
Zasadę wolności należy rozpatrywać w dwóch aspektach. W znaczeniu pozytywnym oznacza ona swobodę czynienia wszystkiego co nie jest przez prawo zakazane. Człowiek nie musi więc wskazywać podstawy prawnej swoich działań.
W znaczeniu negatywnym zasada wolności oznacza że nałożenie na jednostkę nakazu podjęcia określonego działania może nastąpić jedynie wtedy kiedy prawo to przewiduje. Zawsze więc ten kto na istnienie takiego nakazu się powołuje musi wskazać podstawę prawną swego twierdzenia.

8. zasada równości wobec prawa
Wyróżnia się trzy podstawowe wymiary równości:
W sytuacji prawne obywateli
W możliwościach wpływania obywateli na proces sprawowania władzy politycznej
W sytuacji ekonomicznej i szansach jej poprawienia
Zasada równości określa:
Zasadę równości wobec prawa
Zasadę równego traktowania wszystkich przez władze publ.
Zakaz dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Zasada równości oznacza w tym samym stopniu równość wobec prawa i równość w prawie.
Zasada równości oznacza nakaz jednakowego traktowania podmiotów i sytuacji podobnych.
Zasada równości odnosi się do sytuacji prawnej adresata.
Zasada równości nie ma charakteru bezwzględnego ( bezwzględnego wie w pewnych sytuacjach pozwala na różnicowanie sytuacji prawnej podmiotów podobnych.
Zasada równości ma charakter uniwersalny, bo odnosi się do wszelkich dziedzin funkcjonowania społeczeństwa i do wszelkich zróżnicowań wprowadzonych przez prawo.

9. osoby prawne jako podmioty konstytucyjnych wolności i praw
Konstytucja nie zawiera żadnych wyraźnych postanowień na ten temat, co więcej rozdział II odnoszący się do człowieka i obywatela może sugerować, że podmiotami zawartych w nim praw i wolności maja być tylko osoby fiz. Zarazem jednak konstytucja określa pewne prawa i wolności odnoszące się do podmiotów zbiorowych (partie pol., kościoły, związki wyznaniowe, związki zawodowe) . Nie ulega też wątpliwości, ze pewne prawa np. prawo własności czy swoboda działalności gospodarczej muszą obejmować nie tylko osoby fiz. ale też podmioty gospodarcze z osób fizycznych złożone. Niesporne jest zarazem że pewne prawa i wolności ( np. prawo do życia) mogą przysługiwać tylko osobą fiz.
(Osobą prawnym prawa publ. (np. gmina) odmawia się zdolności do bycia podmiotami praw i wolności.)

10. pojęcie cechy relewantnej (istotnej)
11. dyskryminacja pozytywna (uprzywilejowanie wyrównawcze)

12. Zakaz dyskryminacji.
Art. 32 konstytucji mówi wobec zakazie dyskryminacji.
A w szczególności że wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy maja prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

13.Równy status kobiet i mężczyzn
Konstytucja w art. 33 mówi iż kobieta i mężczyzna w RP mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagrodzenia za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskipani` go`noś`i publicznych i odznaczeń.

15. Formalny aspekt ograniczeń korzystania z konstytucyjnych wolności i praw jednostki.
W aspekcie formalnym ograniczenia mogą być ustanowione tylko w ustawie. W płaszczyźnie prawnej gwarancja ta bezpośrednio łączy się z ogólną zasadą tylko w drodze ustawy (lub z jej upoważnienia) można ustanowić przepisy prawa powszechnie obowiązującego i z zasadą tzw. wyłączności ustawy dla regulowania sytuacji prawnej jednostki w państwie. W płaszczyźnie politycznej oznacza to ze ograniczenia praw i wolności muszą być ustanowione przez parlament a więc ciało, które obraduje w sposób publiczny i poprzez procedury wyborcze odpowiedzialne jest przed elektoratem.

16. Materialny aspekt ograniczeń korzystania z konstytucyjnych wolności i praw jednostki.
W aspekcie materialnym ograniczenia mogą być ustanowione tylko dla ochrony jednej z sześciu wartości wyliczonych w art. 31 ust.3 :
1. Bezpieczeństwa państwa
2. Porządku publ.
3. Środowiska
4.Zdrowia publ.
5. Moralności publ.
6. Wolności i praw innych osób.
Każda ustawa wprowadzająca ograniczenia praw i wolności jednostki musi służyć ochronie interesu pub. A brak takiego powiązania materialnego przesądza o braku konstytucyjnej podstawy do ustanowienia ograniczeń.

17. ograniczenia ograniczeń korzystania z konstytucyjnych wolności i praw jednostki.
Istnieją ograniczenia ograniczeń, rodzi to konieczność wyznaczenia granic poza którymi ograniczenia takie nie są w żadnym wypadku dopuszczalne. Wymienić tu należy zasadę proporcjonalności oraz koncepcję „istoty poszczególnych praw i wolności.
Szczególna sytuacja ograniczenia praw i wolności jednostki pojawia się w razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego tzn. pojawienia się w państwie sytuacji szczególnego zagrożenia, której rozwiązanie wymaga sięgnięcia do środków szczególnych.

18 zasada proporcjonalności
Zasada proporcjonalności ukształtowała się w prawie (dokładniej w orzecznictwie) adm. w XIX w.
Istotą zasady proporcjonalności jest idea zakazu nadmiernej ingerencji tzn. uznanie że jeżeli muszą już być ustanawiane ograniczenia praw i wolności jednostki to mogą następować one tylko w zakresie niezbędnym, a podstawową miarą ustalenia co jest niezbędne a co nadmierne jest porównanie rangi prawa czy wolności indywidualnej, której ograniczenie to ma dotykać.
Ograniczenia praw i wolności mogą być wprowadzane tylko w koniecznym zakresie.

19. koncepcja istoty wolności i praw jednostki
Koncepcja istoty praw i wolności wywodzi się z konstytucjonalizmu niemieckiego. Opiera się na założeniu, że w ramach każdego konkretnego prawa i wolności można wyodrębnić pewne elementy podstawowe (rdzeń, jądro) bez których takie prawo czy wolność w ogóle nie będzie mogła istnieć, oraz pewne elementy dodatkowe (otoczkę) które mogą być ujmowane i modyfikowane w różny sposób bez zniszczenia tożsamości danego prawa czy wolności.
Ustalenie zakresu dopuszczalnych ograniczeń praw i wolności obraca się wokół harmonizowania czy balansowania kolidujących ze sobą interesów- z jednej strony interesu jednostki w realizowaniu przysługujących jej praw i wolności, z drugiej strony interesu publ. odnoszącego się do różnych dziedzin życia społecznego.

20. charakterystyka konstytucyjnych wolności i praw osobistych.
Konstytucja przyjmuje przedmiotową klasyfikację praw i wolności jednostki. Prawa i wolności osobiste ujęte są w zasadzie jako prawa człowieka- podmiotem ich jest więc każdy znajdujący się pod władzą państwa polskiego. Oto katalog tych praw i wolności:
Prawo do życia
Nietykalność osobista
Prawo do rzetelnej procedury sądowej
Prawo do ochrony prywatności
Wolność przemieszczania się
Wolność sumienia i religii
Wolność wyrażania poglądów i opinii

22. prawo do życia
prawo do życia jest ujęte bardzo ogólnie, jego podmiotem jest każdy człowiek, a obowiązkiem państwa jest zapewnienie każdemu prawnej ochrony życia.

23. nietykalność osobista
Nietykalność osobista obejmuje w szczególności:
Zakaz poddawania eksperymentom naukowym, medycznym bez dobrowolnie wyrażonej zgody,
Zakaz poddawania torturom i okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu ( zakaz stosowania kar cielesnych).
Zakaz pozbawianiu wolności z wyjątkiem przypadków określonych ustawowo
Nienaruszalność mieszkania- (przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach wskazanych w ustawie)

24. prawo do rzetelnej procedury sądowej
Prawo do rzetelnej procedury sądowej (jest to z katalogu „prawa i wolności osobiste”), w szczególności:
Prawo do sądu- odnoszą się nie tylko do procedury karnej ale do wszystkich spraw i sporów w których jednostka jest stroną.
Prawo do obrony- odnosi się do sytuacji jednostki w postępowaniu karnym.
Wiąże się z tym konstytucyjne ustanowienie podstawowych zasad odpowiedzialności karnej: nullum crimen sine lege i nullua poena sine lege, zasada domniemania niewinności, wyłączenie przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości.

25. prawo do ochrony prywatności
Prawo do ochrony prywatności obejmuje prawo do ochrony życia prywatnego, rodzinnego, czci, i dobrego imienia oraz prawo do decydowania o swoim życiu osobistym. W szczególności nikt nie może być przez organy władzy publ. zobowiązywany do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania. Rodzicom przysługuje prawo do wychowania swoich dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami.

26. wolność przemieszczania się
wolność przemieszczania się obejmuje:
swobodę przemieszczania się po terytorium RP
swobodę wyboru miejsca zamieszkania i pobytu
swobodę opuszczenia terytorium RP
Wszystkie te wolności mogą podlegać ograniczeniom określonym w ustawie.
Natomiast charakter bezwzględny maja:
Zakaz banicji (wydalenia z kraju)
Zakaz ekstradycji (wydania danej osoby państwu obcemu)
Prawo osiedlania się na terytorium RP przez osoby których pochodzenie polskie zostanie stwierdzone zgodnie z ustawą.

27. wolność sumienia i religii
Wolność sumienia i religii odnosi się do swobody światopoglądowej- każdy może przyjmować wybrany przez siebie zespół poglądów i reguł moralnych, filozoficznych czy społecznych i każdy może postępować zgodnie z tymi regułami.
Obejmuje ona w szczególności:
Wolność wyznawania lub przyjmowania religii według własnego wyboru
Swobodę uzewnętrznienia religii (np. uprawianie kultu, modlitwę, uczestniczenie w obrzędach)
Swobodę posiadania świątyń i innych miejsc kultu
Prawo osób wierzących do korzystania z pomocy religijnej tam gdzie się znajdują (np. więźniowie)
Prawo rodziców do zapewnienia dzieciom wychowania i nauczania moralnego zgodnie ze swoimi przekonaniami.

28. wolność wyrażania poglądów
Wolność wyrażania poglądów i opinii obejmuje w szczególności: wolność wyrażania poglądów, wolność pozyskiwania informacji oraz wolność rozpowszechniania informacji. (najczęściej realizowana poprzez wolność prasy i druku). Szczególnym elementem wolności wyrażania poglądów jest wolność twórczości artystycznej ,badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników ale również wolność nauczania.

29. charakterystyka konstytucyjnych wolności i praw politycznych
Prawa i wolności polityczne maja pod względem podmiotowym bardziej zróżnicowany charakter. Część z nich pojmowana jest jako prawa człowieka, ale prawa związane z udziałem w życiu publicznym przyznane zostały tylko obywatelom polskim. Przy redagowaniu tych praw istotnym punktem odniesienia były międzynarodowe regulacje praw człowieka. Oto katalog tych praw i wolności:
Prawa związane z udziałem w życiu publicznym
Wolność zgromadzeń
Wolność zrzeszania się

30. Prawa związane z udziałem w życiu publicznym
Należą do nich w szczególności:
Prawo głosowania w wyborach i referendach
Prawo kandydowania w wyborach
Prawo inicjatywy ustawodawczej
Prawo dostępu do służby publicznej (np. zawodowa służba wojskowa)
Prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne
Prawo składania petycji, wniosków i skarg ,tak w interesie publicznym jak i własnym bądź osób trzecich.

31. wolność zgromadzeń
Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich, warunkiem jest jednak pokojowy charakter zgromadzenia.

32. Wolność zrzeszania się
Wolność zrzeszania się dotyczy swobody zakładania zrzeszeń i swobody uczestniczenia w nich. Zrzeszenia mogą przybierać różne formy prawne np. związku zawodowego, stowarzyszenia, organizacji społeczno zawodowych rolników, fundacjach, partii pol., i innych. Cele lub działalność zrzeszenia nie może być sprzeczne z konstytucją lub ustawą. Zakaz działania zrzeszenia może wydać tylko sąd. Ustawa określa rodzaje zrzeszeń podlegających sądowej rejestracji. Konstytucja gwarantuje:
Wolność tworzenia i działania partii politycznych
Wolność tworzenia i działania związków zawodowych
Wolność tworzenia i działania organizacji pracodawców oraz organizacji społeczno zawodowych rolników.

33. Charakterystyka wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych
Ustalenie tego katalogu w trakcie prac konstytucyjnych było przedmiotem wielu sporów i dyskusji (ostateczny charakter przyjęły rozwiązania kompromisowe). Istnieją mechanizmy proceduralne pozwalające na dochodzenie tych praw.
Oto katalog omawianych tu praw:
Prawo własności
Swoboda działalności gospodarczej
Uprawnienia pracownicze
Prawo do zabezpieczenia społecznego
Prawo do ochrony zdrowia
Prawo do nauki
Prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska

34. prawo własności
Każdy ma prawo do własności, innych praw majątkowych oraz prawo dziedziczenia. Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. Własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy tylko w zakresie w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.
Konstytucja formułuje trzy zasady szczegółowe:
Wywłaszczenie ( np. przymusowe pozbawienie własności, jest dopuszczalne tylko na cele publ. i za słusznym odszkodowaniem)
Ograniczenie własności
Przepadek rzeczy (tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu)
Z ochroną prawa własności łączy się przyznanie każdemu prawa do wynagrodzenia szkody jaka została mu wyrządzona poprzez niezgodne z prawem działanie organu władzy publ.

35. Konstytucyjne obowiązki jednostki
Katalog podstawowych obowiązków obejmuje:
Obowiązek wierności Rzeczypospolitej, w którym kryje się też obowiązek troski o wspólne dobro. (np. obowiązek służby wojskowej- tylko obywatele polscy)
Obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej (ciążący na każdym pozostającym w obszarze obowiązywania tego prawa)
Obowiązek ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych (np. podatki- wszyscy nie tylko obywatele)
Obowiązek dbałości o stan środowiska (np. odpowiedzialność za spowodowanie szkody w tym sensie)

36. Charakterystyka instytucji skargi konstytucyjnej
Skarga konstytucyjna jest jedną z procedur służących ochronie konstytucyjnych wolności i praw. Skargę konstytucyjną może wnieść każdy bezpośrednio do Trybunału Konstytucyjnego w razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności (ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ adm. publ..)
37. Materialne i formalne przesłanki wniesienia skargi konstytucyjnej
Aby skarga konstytucyjna mogła być wniesiona musi spełniać kilka przesłanek:
Naruszenie prawa skarżącego musi nastąpić w wyniku orzeczenia sądu lub organu adm. publ.
Orzeczenie to musi mieć charakter orzeczenia ostatecznego
Przedmiotem skargi może być tylko zarzut niezgodności z konstytucją aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie naruszające prawa skarżącego.
Wniesienie skargi dopuszczalne jest tylko w terminie 3 miesięcy od doręczenia skarżącemu prawomocnego wyroku, ostatecznej decyzji lub innego ostatecznego rozstrzygnięcia.
Przy skardze mamy przymus adwokacki tzn. skarga musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego.
Skargę konstytucyjną wnosimy jeśli zostaną naruszone nasze konstytucyjne prawa i wolności.
Do wniesienia skargi konstytucyjnej konieczne jest by doszło do naruszenia praw i wolności konstytucyjnych

38. Zakres podmiotowy skargi konstytucyjnej (str. 385)
Skargę konstytucyjną może wnieść każdy czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone. Prawo do skargi przysługuje każdemu podmiotowi praw i wolności konstytucyjnych. Skargę może wnieść każdy pokrzywdzony np. osoba fiz., osoby prawne, partie polityczne, związki zawodowe, podmioty gospodarcze. (osoba prawna może mieć zdolność do wystąpienia ze skargą konstytucyjną dla ochrony swoich praw (książka s. 100))

39. Zakres przedmiotowy skargi konstytucyjnej (str. 386)
Podstawą skargi konstytucyjnej jest zarzut naruszenia konstytucyjnych praw i wolności skarżącego. Przedmiotem zarzutu może być tylko konkretnie określona ustawa lub inny akt normatywny, i tylko taki który był podstawą ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie.
W Polsce skargę konstytucyjną można kierować tylko przeciwko normie prawnej która była podstawą takiego orzeczenia.
W razie naruszenia jego konstytucyjnych praw i wolności (ostatecznym orzeczeniem wydanym przez sąd lub organ adm. publ) można wnieść skargę konstytucyjną.
Skargę wnosimy na ustawę lub inny akt prawny na podstawie którego wydano orzeczenie. Przy skardze mamy przymus adwokacki tzn skarga musi być sporządzona przez adwokata lub radcę prawnego

V. WYBORY, PRAWO WYBORCZE i REFERENDUM

1. pojęcie wyborów, prawa wyborczego i systemu wyborczego
WYBORY- rozumiane jako regularne odnawianie składu parlamentu w wyniku decyzji podejmowanych w szczególnej procedurze przez ogół obywateli posiadających pełnię praw politycznych, są nieodłączną częścią każdego demokratycznego systemu politycznego.
PRAWA WYBORCZE- jest to pojęcie używane w dwóch znaczeniach. W znaczeniu podmiotowym oznacza ono jedno z praw obywatela. Rozróżnia się pojecie prawa wyborczego czynnego czyli prawo do głosowania i biernego czyli prawo do kandydowania. W znaczeniu przedmiotowym prawo wyborcze oznacza gałąź prawa regulującą kwestie przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyników wyborów, (zarazem jest to jedna z dziedzin prawa konstytucyjnego).
SYSTEM WYBORCZY- to całokształt prawnych i pozaprawnych reguł określających sposób przygotowania, przeprowadzenia i ustalenia wyniku wyborów. Prawo wyborcze jest zawsze elementem systemu wyborczego. Poza normami prawnymi na system wyborczy składają się też różnego rodzaju normy, zasady i zwyczaje o charakterze pozaprawnym, zwłaszcza pewne zasady i zwyczaje polityczne.
2. Zasada powszechności wyborów
Zasada ta określa krąg podmiotów, którym przysługują prawa wyborcze i wymaga, by wszystkim, w zasadzie, dorosłym obywatelom państwa przysługiwało ca najmniej czynne prawo wyborcze. Zasada powszechności zakłada więc, iż wszelkie podmiotowe ograniczenia praw wyborczych mogą mieć jedynie naturalny charakter, natomiast wyklucza takie ograniczenia, które odbiegają od tej naturalności, maja charakter polityczny.. Tego typu ograniczenia polityczne nazywa się cenzusami wyborczymi. (do najbardziej typowych należą: cenzus majątkowy, cenzus wykształcenia i cenzus domicylu). W Polsce zasada powszechności została zrealizowana już w ordynacji wyborczej z 28 listopada 1918 r.

4. Zasada równości wyborów (aspekt formalny i materialny)
W znaczeniu formalnym zasadę równości sprowadzić można do reguły: jeden człowiek- jeden głos. Oznacza to, że nie może być sytuacji, w której jednemu wyborcy przypadałaby większa liczba głosów niż innym bądź w której jeden wyborca może głosować w imieniu innych.
W znaczeniu materialnym zasada równości wymaga by głos każdego wyborcy miał tę samą siłę, a więc by mniej więcej w tym samym stopniu wpływał na wynik wyborów.

5. Zasada bezpośredniości wyborów
Zasada ta oznacza że wyborca oddaje swój głos na osobę lub osoby, które mają zostać wybrane, a więc objąć mandat obsadzony w drodze danego głosowania. Tym samym wyborca decyduje bezpośrednio o składzie organu przedstawicielskiego. Głosować można tylko osobiście tym samym wykluczone jest głosowanie przez np. pełnomocnika, za pośrednictwem poczty.

6. Zasada tajności głosowania
Zasada ta oznacza zagwarantowanie każdemu wyborcy, że treść jego decyzji wyborczej nie będzie mogła być ustalona i ujawniona. Zasadzie tajności głosowania należy przypisać bezwzględny charakter tzn. należy ją traktować jako obowiązek, a nie tylko uprawnienie wyborcy.

7. wybory proporcjonalne
Zasada proporcjonalności odnosi się do sposobu ustalania wyników głosowania i występuje alternatywnie wobec zasady większości. Istotą zasady proporcjonalności jest dokonywanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym proporcjonalnie do odsetka głosów, jakie uzyskały poszczególne partie czy ugrupowania konkurujące w wyborach. (W systemie proporcjonalnym istnieje wielomandatowy okrąg wyborczy oraz konkurencja list wyborczych).

8. wybory większościowe (większość względna, bezwzględna)
Jest to najprostszy sposób ustalania wyników, oznacza to że wybranym został ten kto uzyskał największą liczbę głosów.
Jeśli jest to warunek wystarczający to mówimy o zasadzie większości względnej – aby zostać wybranym należy uzyskać więcej głosów niż inni kandydaci. Jest to system najprostszy, bo głosowanie zawsze przynosi rozstrzygnięcie jako że nie jest konieczne przekroczenie jakiegokolwiek odsetka ogółu oddanych głosów. W Polsce zasada ta jest stosowana w wyborach do Senatu oraz w wyborach do rad gmin w których liczba mieszkańców nie przekracza 20 000.
Zasada większości bezwzględnej narzuca wymóg uzyskania nie tylko większej liczby głosów, ale określa również odsetek oddanych głosów, który musi być wyższy niż 50%. Jeśli żaden z kandydatów nie uzyskał więcej niż 50% głosów, to przeprowadzana jest druga tura głosowania, pozostają w niej tylko dwaj kandydaci, którzy uzyskali najwyższą liczbę głosów. W Polsce znajduje zastosowanie w wyborach prezydenckich.

9. zalety i wady systemu proporcjonalnego
ZALETY: znacznie szersza reprezentatywność parlamentu
-wymaga przeprowadzenie tylko jednej tury wyborów
………………….
………………
WADY:
Sposób rozdzielenia mandatów wymaga skomplikowanej operacji matematycznych
……………………….
……………………….

10. Zalety i wady systemu większościowego
ZALETY: wybory przeprowadzone w oparciu o zasadę większości ułatwiają wyłonienie parlamentu zdolnego do efektywnego działania
……………………
…………………
WADY:
Łatwo takiemu parlamentowi postawić zarzut braku pełnej reprezentatywności.
……………………..
……………….
………………

13. okręgi wyborcze i obwody głosowania
Okręg wyborczy to jednostka terytorialna, w ramach której dokonywane jest obsadzenie określonej liczby mandatów, a wiec wybór określonej liczby posłów czy senatorów.
Obwód głosowania to jednostka terytorialna w ramach której oddaje głos określona grupa wyborców.
W skład każdego okręgu wchodzi pewna liczba obwodów- w obwodach tych jest jednakowa lista kandydatów, ale każdy obwód obejmuje inną grupę wyborców uprawnionych do głosowania.
Dla przeprowadzenia wyborów konieczne jest dokonanie podziału terytorium państwa na okręgi wyborcze i obwody głosowania.

14. komisje wyborcze
Komisje wyborcze są to szczególne organy państwowe, tworzone dla zorganizowania i przeprowadzenia wyborów. Istnieją trzy szczeble komisji wyborczych.
W skali centralnej istnieje Państwowa Komisja Wyborcza, właściwa do wszystkich procedur wyborczych i referendalnych. Jest to organ stały, działa więc także w okresie pomiędzy kolejnymi wyborami i referendami. Składa się z dziewięciu członków (3 sędziów TK, 3 sędziów SN , 3 sędziów NSA).
Kolejny szczebel tworzą komisje okręgowe lub wojewódzkie. Nie mają charakteru stałego i tworzone są dla poszczególnych wyborów czy referendów. Składają się również z sędziów ale na czele stoi wojewódzki komisarz wyborczy lub jego zastępca .
Najniższy szczebel tworzą obwodowe komisje wyborcze, także powoływane odrębnie dla każdych wyborów czy referendum. Powoływane są one spośród wyborców przez zarządy gmin bądź przez okręgowe komisje wyborcze.

15. zgłaszanie kandydatów
Jest to politycznie najważniejszy moment każdej procedury wyborczej. Konstytucja stanowi że kandydatów na posłów i senatorów mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy, a kandydatów na prezydenta może zgłaszać co najmniej 100 000 wyborców.
W wyborach prezydenckich procedura zgłaszania kandydatów obejmuje trzy etapy:
1) w I etapie zostaje zawiązany komitet wyborczy- popierający na zasadzie wyłączności określonego kandydata. Może to uczynić grupa 15 obywateli pod warunkiem zgromadzenia 1 000 podpisów wyborców popierających kandydaturę. Kandydat musi złożyć pisemne oświadczenie o wyrażeniu zgody na kandydowanie.
(na tej podstawie komisja wyborcza rejestruje komitet wyborczy)
2)w II etapie komitet wyborczy musi zgromadzić 100 000 podpisów osób popierających danego kandydata. Po ich zgromadzeniu pełnomocnik komitetu formalnie zgłasza kandydata na prezydenta, a Państwowa Komisja Wyborcza dokonuje rejestracji kandydata.
3) w III etapie PKW sporządza i ogłasza listę kandydatów, rozpoczyna się kampania wyborcza. Równolegle prowadzone jest postępowanie sprawdzające prawidłowość oświadczeń lustracyjnych.

Podobny jest schemat zgłaszania kandydatów do Senatu. Prawo zgłaszania przysługuje partiom politycznym i wyborcom (tworzą w tym celu komitety wyborcze). Kandydować do Senatu może tylko w jednym okręgu wyborczym, nie może równocześnie kandydować do Sejmu. Kandydat musi wyrazić zgodę na kandydowanie oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. Każde zgłoszenie kandydatury na senatora musi być poparte podpisami co najmniej 3 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. Kandydatów rejestruje okręgowa komisja wyborcza.

W wyborach do Sejmu konieczne jest zgłoszenie listy kandydatów. Prawo zgłaszania list przysługuje komitetom wyborczym (które mogą być tworzone przez partie pol. lub wyborców). Partie mogą utworzyć koalicję wyborcza dla zgłoszenia wspólnych list kandydatów a wyborcy muszą utworzyć komitet wyborczy ale do podjęcia działalności przez ten komitet potrzebne jest zebranie 1 000 podpisów wyborców popierających utworzenie komitetu.
Listy kandydatów na posłów zgłaszane są w okręgach wyborczych przez władze partii lub przez komitety wyborcze. Kandydat musi wyrazić pisemną zgodę oraz złożyć oświadczenie lustracyjne. Lista okręgowa musi być poparta podpisami ca najmniej 5 000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym.
(szerzej książka str. 175)

VI. SEJM I SENAT

2. zasada autonomii parlamentu
Zasada ta polega na uznaniu wyłącznej własności parlamentu (jego izb) do podejmowania pewnych rozstrzygnięć, dotyczących zwłaszcza jego wewnętrznej organizacji i sposobu działania.
W aspekcie formalnym znajduje to wyraz aspekcie tzw. autonomii regulaminowej- każda izba ma wyłączne prawo do uchwalania swojego regulaminu (który normuje wew. organizację izby, rolę posłów (senatorów) w pracach izby, postępowanie w realizacji poszczególnych zadań i kompetencji poszczególnych izb)
W aspekcie materialnym zasada autonomii znajduje zastosowanie nie tylko do ustalenia wew. organizacji czy procedury parlamentarnej ale wymaga też stworzenia parlamentowi (jego izbom) niezbędnych gwarancji swobodnego wykonywania ich zadań konstytucyjnych, a parlamentarzystom swobodnego wykonywania ich mandatu.

3. Prawo parlamentarne
Prawo parlamentarne opiera się na źródłach pisanych (prawie stanowionym), prawo zwyczajowe niemal nie występuje, natomiast już w płaszczyźnie praktyki- poważne znaczenie przypada zwyczajom parlamentarnym oraz orzecznictwu.
Regulaminy izb są właściwe do unormowania:
Ich organizacji wew.
Porządku prac
Trybu powoływania i działalności ich organów
Sposobu wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów państwowych wobec danej izby.
Regulaminy parlamentarne uchwalane są w formie uchwały danej izby, a nie w formie ustaw.
Regulaminów parlamentarnych nie można wiec traktować jako źródeł prawa powszechnie obowiązującego. Oznacza to ze regulaminy nie mogą normować sytuacji prawnej osób fiz. czy prawnych a zwłaszcza nie mogą określać ich obowiązków wobec Sejmu, Senatu czy ich organów.

6. pojęcie kadencji, jej skrócenia i przedłużenia
KADENCJA- jest to okres na jaki wyborcy udzielają organowi wybieralnemu pełnomocnictwo i w jakim realizuje on swe zadania funkcjonując w chwilowym składzie pochodzącym z jednych wyborów.
We współczesnym prawie parlamentarnym kadencja ciał przedstawicielskich wynosi zwykle 4 lub 5 lat (Sejm i Senat są wybierane na czteroletnią kadencje).
PRZEDŁUŻENIE kadencji Sejmu i Senatu nie jest możliwe na gruncie obowiązującej konstytucji- jedyny wyjątek może zaistnieć w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych.
Przedłużenie kadencji mogłoby nastąpić tylko na podstawie specjalnie w tym celu uchwalonej ustawy zmieniającej konstytucję i na stałe ustanawiającej np. pięcioletnią kadencję, bądź jednorazowo zawieszającej stosowanie zasady czteroletnich pełnomocnictw parlamentu i ustalającej późniejszy termin upływu kadencji.
SKRÓCENIE KADENCJI- może nastąpić z zastosowaniem dwóch procedur. Po pierwsze może ono wynikać z własnej decyzji Sejmu i wówczas mówimy o tzw. samorozwiązaniu. Po drugie skrócenie kadencji może nastąpić mocą decyzji prezydenta i wówczas mówimy o rozwiązaniu Sejmu. Rozwiązanie Sejmu jest niedopuszczalne w czasie trwania stanu nadzwyczajnego lub w okresie 90 dni po jego zakończeniu. (rozwiązanie sejmu może nastąpić zob. str. 210)
Skórki prawne skrócenia kadencji polegają na przedterminowym zarządzeniu i przeprowadzeniu wyborów do Sejmu i do Senatu.

7. zasada dyskontynuacji prac parlamentarnych (szerzej str. 211)
Upływ kadencji oznacza nie tylko przerwanie personalnej ciągłości parlamentu ale i przerwanie materialnej ciągłości jego prac. Innymi słowy wszelkie sprawy, wnioski i przedłożenia nie zakończone w Sejmie czy w Senacie traktuje się jako ostatecznie załatwione w sensie niedojścia do skutku. Nie są więc w żadnej formie przekazywane nowemu parlamentowi (WYJĄTKI- obejmują przejęcie przez sejm następnej kadencji: 1. projektu ustawy wniesionej z inicjatywy obywatelskiej, 2. raportu sejmowej komisji śledczej, 3. nie zakończonego w sejmie postępowania w sprawie pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej)
8. zasada sesyjności a zasada permanencji (zob. str. 212)
Zasada sesyjności polega na tym że w ramach kadencji parlamentu wyodrębnia się krótsze odcinki czasowe- tzw. sesje w ramach których izby mogą zbierać się na posiedzenia plenarne. Natomiast w okresie międzysesyjnym nie można zwoływać posiedzenia izby chyba że zostanie zwołana sesja nadzwyczajna. (prawo zwoływania sesji przysługuje zwykle głowie państwa).
Zasada permanencji polega na tym że kadencja parlamentu ma z punktu widzenia funkcjonowania jego izb charakter jednolity a tym samym nie istnieje jej podział na okresy sesji i okresy międzysesyjne. W całym okresie kadencji przewodniczący izby lub jej prezydium może zwoływać jej posiedzenia a więc wyeliminowany zostaje wpływ głowy państwa na tok prac izby

16) Immunitet materialny
Immunitet materialny, tzn. wyłączenie karalności określonych czynów, oznacza wyłączenie spod działania materialnego prawa karnego; czyn będący przestępstwem, jeśli popełni go zwykły obywatel, przestaje być przestępstwem gdy popełni go poseł lub senator – nie ma podstaw do ścigania i karania za taki czyn. I. M ma charakter częściowy, bo obejmuje tylko działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego, pod warunkiem, że nie dochodzi przy tym do naruszania praw osób trzecich. Działalność wchodząca w zakres sprawowania mandatu obejmuje wszystkie działania posła w ramach Sejmu, w szczególności wystąpienia w dyskusjach, głosowania itp. W orzecznictwie SN wskazano też, że obejmuje ona działania poza parlamentem, jeżeli mieszczą się one w granicach realizacji funkcji członka parlamentu. Zawsze jednak poseł musi występować w roli parlamentarzysty, a nie jako osoba prywatna lub funkcjonariusz publiczny. W tej samej uchwale SN wskazano też, że wykonywanie mandatu może następować tylko przy użyciu godziwych metod postępowania. Ogranicza to zakres I.M i pozwala przyjąć, że niektóre działania nie mogą – ex definitione – zostać zaliczone do wykonywania mandatu, nawet jeżeli zachodzi bezpośredni związek faktyczny z tym wykonywaniem. Dalsze ograniczenie I.M dotyczy sytuacji, w której poseł naruszy prawa osób trzecich, przez co należy rozumieć naruszenie dóbr osobistych. Jeżeli np. poseł nawet w wystąpieniu Sejmowym nazwie kogoś łapówkarzem czy szpiegiem, to może w ten sposób popełnić przestępstwo zniewagi. Immunitet nie chroni przed orzeczeniem cywilnoprawnym w razie naruszenia dobrego imienia lub czci innej osoby.
Immunitet materialny ma charakter:
- bezwzględny (niewzruszalny), bo nie ma żadnej procedury w której możliwe byłoby jego uchylenie. Art.105 ust.1 Konst. stanowi jednoznacznie, że za działania objęte immunitetem materialnym poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem (tzw. odpowiedzialność regulaminowa).
- trwały, bo działa także po wygaśnięciu mandatu, oczywiście tylko w odniesieniu do działalności, która miała miejsce w okresie sprawowania mandatu.

17) Immunitet formalny
Immunitet formalny, tzn. ograniczenie dopuszczalności ścigania za czyny, będące – wg prawa karnego materialnego – przestępstwem lub innym czynem karalnym, oznacza wyłączenie (posła) ze zwykłego toku procedury karnej; czyn popełniony przez posła (sen) jest przestępstwem, ale ograniczeniu lub wyłączeniu ulega możliwość prowadzenia postępowania karnego – łączy się z tym przywilej nietykalności ograniczający możliwość aresztowania (innego pozbawienia wolności) deputowanego. Ma on charakter zupełny, bo odnosi się do wszelkich czynów, które mogłyby podlegać odpowiedzialności karnej, popełnionych przez posła, niezależnie od ich związku z wykonywaniem mandatu. Art. 105 ust 2 Konst. mówi tylko o odpowiedzialności karnej, natomiast art. 7 ust 1 uwm dodaje odpowiedzialność karno-administracyjną. I. F obejmuje także karną odpowiedzialność za naruszenie praw osób trzecich, popełnione przy wykonywaniu mandatu, nie dotyczy natomiast odpowiedzialności cywilnej, pracowniczej, zawodowej itp.
Istotą I F jest wyłączenie możliwości prowadzenia post. karnego przeciwko posłowi. Odnosi się on do wszelkich stadiów tego postępowania. Jeżeli natomiast post. kar. zostało przeciwko danej osobie wszczęte przed dniem jej wyboru na posła, to może się ono toczyć dalej, chyba że Sejm zażąda (w formie uchwały) zawieszenia tego postępowania. Gdy chodzi o czyny popełnione po uzyskaniu mandatu (a także o czyny popełnione wcześniej, w których nie wszczęto przed wyborami postępowania przeciwko osobie), to prowadzenie post. karnego jest niedopuszczalne bez uzyskania uprzedniej zgody Sejmu lub Senatu.
Immunitet formalny ma charakter:
- względny, tzn. może zostać uchylony. Obecne przepisy konstytucyjne przewidują 2 formy uchylenia immunitetu:
a)wyrażenie zgody przez zainteresowanego posła – wówczas żadne inne działania proceduralne nie są już wymagane,
b)uchylenie na mocy uchwały Sejmu (Senatu) – procedura jest szczegółowo określona w regulaminach izb
- nietrwały i wygasa wraz z wygaśnięciem mandatu. Odpadają wówczas przeszkody w prowadzeniu przeciwko byłemu posłowi post. karnego.
Odmowa uchylenia immunitetu powoduje zawieszenie biegu przedawnienia w post. karnym. I F nie odnosi się w ogóle do innych dziedzin odpowiedzialności i nie chroni posła przed odpowiedzialnością cywilną z zakresu prawa pracy itp.
I F obejmuje wszystkie czyny poddane odpowiedzialności karnej, niezależnie od tego czy zostały one popełnione przed uzyskaniem mandatu czy już w trakcie jego posiadania (chodzi tylko o czyny które nie są objęte immunitetem materialnym)

VIII RADA MINISTRÓW I ADMINISTRACJA RZĄDOWA

2. proces tworzenia rady ministrów (str. 287)
Rada ministrów jest powoływana przez prezydenta, który zawsze musi liczyć się ze stanowiskiem większości sejmowej. Zanim jednak pojawi się problem powołania nowej rady ministrów musi dojść do dymisji poprzedniej Rady Ministrów.
Przyjęcie dymisji otwiera proces tworzenia nowej rady ministrów. Przebiega on w kilku etapach:
I etap- desygnowanie nowego premiera (przez prezydenta), powołanie rady ministrów i uzyskanie przez nią sejmowego wotum zaufania.
(ART. 154) 1. Desygnowanie nowego premiera jest dokonywane przez prezydenta i następuje po przyjęciu dymisji dawnej rady ministrów. Premier proponuje skład RM. Prezydent powołuje prezesa RM wraz z pozostałymi członkami RM w ciągu 14 dni od dnia pierwszego posiedzenia sejmu lub przyjęcia dymisji poprzedniej RM i odbiera przysięgę od członków nowo powołanej RM.
2. Prezes RM w ciągu 14 dni od dnia powołania przez prezydenta przedstawia sejmowi program działania RM z wnioskiem o udzielenie jej wotum zaufania. Wotum zaufania sejm uchwala bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Jeśli wniosek uzyskał bezwzględną większość to postępowanie nad tworzeniem nowej RM dobiega końca.
(zobacz konstytucja art. 154 ust. 3 oraz art. 155 –co się dzieje jeśli niepowołano RM, lub nie udzielono wotum nieufności)

3. dymisja rady ministrów
Dymisja RM to oświadczenie Prezesa RM, dokonane w imieniu rządu, stwierdzające wolę zakończenia urzędowania i otwierające procedurę tworzenia nowego rządu.
Prezes RM ma obowiązek złożenia dymisji w niżej wymienionych przypadkach:
Ukonstytuowaniu się nowego sejmu po wyborach (dymisje składa się na I posiedzeniu sejmu i musi zostać przyjęta przez prezydenta.)
Nie uchwalenia przez sejm wotum zaufania dla RM
Wyrażenia RM wotum nieufności przez sejm
Złożenia rezygnacji prezesa RM
Prezydent przyjmując dymisje RM powierza jej dalsze sprawowanie obowiązków do czasu powołania nowej RM.
Prezydent w przypadku rezygnacji prezesa RM może odmówić przyjęcia dymisji RM.

4. konstruktywne Votum nieufności.
Art. 158 konstytucji – oznacza to że jedyną drogą wyrażania rządowi wotum nieufności jest jednoczesne dokonanie wyboru nowego premiera. W ten sposób sejm realizując idee parlamentaryzmu zracjonalizowanego może obalić RM jedynie pod warunkiem iż uformuje się w nim nowa większość pozytywna, zdolna także do wyłonienia nowego gabinetu. Jeśli to nie nastąpi to nawet w razie rozpadu dotychczasowej większości sejmowej rząd będzie istniał dalej tyle ze w sensie politycznym przybierze postać rządu mniejszościowego.

5. Indywidualistyczne votum nieufności (str. 296)

6. skład rady ministrów (str. 298)
Rada ministrów jest organem kolegialnym. Rada ministrów składać się musi zawsze z Prezesa RM (premiera) i ministrów. W skład RM mogą (ale nie musza) być powoływani wiceprezesi RM oraz przewodniczący komitetów określonych w ustawach. Prezes i wiceprezes RM mogą pełnić także funkcje ministra. Skład RM ma charakter zamknięty (i nie ma możliwości powołania do jej składu osoby która nie zajmuje jednego z czterech wymienionych stanowisk)

7. urzędy centralne i pełnomocnicy rządu
URZĘDY CENTRALNE- jest to organ adm. rządowej który ma ogólnokrajowy zakres działania, oraz ma wyodrębniony resortowo charakter, obejmuje swym zakresem działania całe terytorium kraju, ale nie są kierowane ani przez ministra ani przez komitet zaliczony przez ustawę do naczelnych organów adm. (np. Komisja papierów wartościowych, GUS, główny urząd miar, KGP…. str. 300)
PEŁNOMOCNICY rządu- działają w ramach RM i zajmują się określonymi sprawami o charakterze czasowym, których przekazanie członkom RM nie jest celowe. Nie maja oni własnej ustawowo wyznaczonej kompetencji a działają w imieniu rządu lub premiera na określonym odcinku sprawy.

8. zakres działania Rady Ministrów
Rada Ministrów jest drugim obok prezydenta podstawowym segmentem władzy wykonawczej. Rada ministrów nie może mieć kompetencji z zakresu władzy sądowniczej. Rząd ma kompetencje do wydawania tzw. aktów podutawowych (rozporządzeń). Podstawowy zakres działania RM wynika z jej przynależności do władzy wykonawczej. Rada prowadzi politykę wew. i zagraniczną RP. Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych i samorządu terytorialnego. Rada ministrów kieruje adm. rządową.
W zakresie i na zasadach określonych w konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:
Zapewnia wykonanie ustaw
Wydaje rozporządzenia
Koordynuje i kontroluje prace organów adm. rządowej
Chroni interesy skarbu państwa
Uchwala projekt budżetu państwa
Kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu
Zapewnia bezpieczeństwo wew. państwa oraz porządek publ.
Zapewnia bezpieczeństwo zew. państwa
Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami międzynarodowymi
Zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe
Sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej
Określa organizację i tryb swojej pracy.

9. stanowienie prawa przez Radę Ministrów
Rząd nie ma obecnie żadnych możliwości stanowienia norm o randze ustawy. Aktywność prawodawcza rządu ma zawsze charakter podustawowy. Rada Ministrów może wydawać rozporządzenia (ale tylko w takim zakresie w jakim zostanie do tego upoważniona przez obowiązujące ustawy.). Rozporządzenie musi być zgodne z ustawami. Rozporządzenia te mogą normować sytuację prawną wszelkiego rodzaju adresatów, obywateli i podmiotów podobnych.
Rada ma również kompetencje do stanowienia uchwał. Uchwały te mogą być adresowane tylko do jednostek organizacyjnie podległych Radzie Ministrów. Uchwały RM nie muszą być wydawane na podstawie ustawy. Uchwały te:
Muszą pozostawać w zgodzie z ustawami i rozporządzeniami
Nie mogą być adresowane do organów pozostających poza systemem adm. rządowej
Nie mogą one samoistnie tworzyć obowiązków czy uprawnień obywateli
Zarówno uchwały jak i rozporządzenia normatywne RM podlegają kontroli sądowej, która dotyczy zgodności przyjmowanych unormowań z ustawami i innymi aktami powszechnie obowiązującego prawa.

10. prezes Rady Ministrów
Prezes RM jest to szef rządu. Prezes RM (art. 148):
Reprezentuje RM
Kieruje pracami RM
Wydaje rozporządzenia
Zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania
Koordynuje i kontroluje pracę członków RM
Sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w konstytucji i ustawach
Jest zwierzchnikiem służbowym pracowników adm. rządowej

11. dualistyczny charakter urzędu ministra
Pozycja ministra ma charakter dwoisty (tzw. dwie twarze ministra). Z jednej strony jest on członkiem RM a więc przynależy do kolegialnego organu o własnych kompetencjach. Z
drugiej strony jest on jednoosobowym zwierzchnikiem swojego resortu, a wiec odrębnym organem adm. rządowej.
(Ministrowie wypełniający zadania wyznaczone przez premiera (ministrowie bez teki) nie dysponują własnym resortem ,a tylko kierują niewielkim zespołem urzędniczym zajmującym się ich obsługą techniczną).

12. ministerstwo (str. 311)
ministerstwo jest to zorganizowana struktura urzędnicza powołana do bezpośredniej realizacji zadań należących do danego ministra. Ministrowi resortowemu podlega ministerstwo. (Ministerstwa tworzy, znosi lub przekształca RM w drodze rozporządzenia, ustalając przy tym podstawową strukturę ministerstwa).

IX WŁADZA SĄDOWNICZA

1. Sądy powszechne i sady szczególne (str.353, 356)
Sądy powszechne- to sądy o właściwości generalnej: sprawują one wymiar sprawiedliwości we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw ustawowo zastrzeżonych dla właściwości innych sądów. Sądami powszechnymi są:
Sądy rejonowe (szerzej str.354)
Sądy okręgowe (str. 354)
Sady apelacyjne (str. 355)
Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych w zakresie orzekania.
Sądy szczególne- to sądy o właściwości obejmującej określoną grupę spraw i usytuowane poza systemem sądów powszechnych. Istnieją one w sposób stały. Konstytucja wymienia 2 typy sądów szczególnych:
Sądy wojskowe
Sądy administracyjne.
Sądy wojskowe to wojskowe sądy garnizonowe i wojskowe sądy okręgowe (są to sądy karne).

2. Sąd Najwyższy (str. 359)
Podstawowym zadaniem Sądu Najwyższego jest sprawowanie nadzoru orzeczniczego nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych. Sąd Najwyższy wykonuje także inne czynności określone w konstytucji i ustawach (np. orzekanie o ważności wyborów i referendów)
Sąd Najwyższy rozpatruje środki odwoławcze od orzeczeń sądowych (sądy powszechne jest to tylko rozpatrywanie kasacji, sądy II instancji SN orzeka w sprawach wojskowych).
Sąd Najwyższy podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie wątpliwości prawnych.
Sąd Najwyższy dzieli się na cztery izby: Cywilną, Karną, Wojskową oraz administracyjną, pracy i ubezpieczeń społecznych. Na czele każdej izby stoi prezes powoływany przez prezydenta. W izbie działa Zgromadzenie Sędziów Izby jako organ samorządu sędziowskiego. Na czele Sądu Najwyższego stoi pierwszy prezes, a organami samorządu sędziowskiego są Zgromadzenie Ogólne oraz wybierane przez Zgromadzenia- Kolegium Sądu Najwyższego.
Pierwszy prezes SN jest powoływany przez prezydenta na sześcioletnią kadencje spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sadu Najwyższego

3. Krajowa Rada Sądownictwa
Krajowa Rada Sadownicza jest organem kolegialnym. W jej skład wchodzą przedstawiciele
wszystkich trzech władz, a jej zadaniem jest pośredniczenie w podejmowaniu przez egzekutywę i legislatywę najważniejszych decyzji dotyczących sądownictwa, reprezentowanie interesów władzy sadowniczej a przede wszystkim ochrona niezawisłości sędziów i niezależności sądów.
Skład KRS:
Czterech posłów i dwóch senatorów, wybieranych przez izby na okres 4 lat
Pierwszego prezesa Sądu Najwyższego i prezesa Naczelnego Sądu Adm.
Piętnastu członków wybranych spośród sędziów (SN-2, NSA-9, sądów wojskowych-1), na 4 lata
Ministra sprawiedliwości
Osoby powołanej przez prezydenta RP
Rada wybiera ze swojego składu prezydium, obejmującego przewodniczącego, 2 wiceprzewodniczących i 3 członków (obraduje na posiedzeniach plenarnych przynajmniej raz na 2 miesiące.)
Rada przedstawia prezydentowi wnioski w sprawie powołania sędziów, rozstrzyga o przeniesieniu sędziego na inne miejsce służbowe ze względu na powagę stanowiska sędziowskiego i podejmuje szereg innych decyzji dotyczących sytuacji sędziego.
Rada wyraża opinie co do propozycji zmian ustroju sądów oraz wynagrodzeń sędziowskich.
Rada wypowiada się w sprawie etyki zawodowej sędziów, wysłuchuje i omawia różne informacje o działalności sądów i problemach sądownictwa.
KRS może wyrazić zgodę na pełnienie urzędu sędziego do 70 roku życia .

4. Zasada niezawisłości sędziowskiej
Sędziowie w sprawowaniu swojego urzędu są niezawiśli i podlegają tylko konstytucji oraz ustawom. Niezawisłość musi oznaczać niezależność sędziego zarówno od strony sporu jak i od organów państwa.
Niezawisłość oznacza więc stworzenie sędziemu pozycji umożliwiającej sprawowanie urzędu w sposób zgodny z własnym sumieniem, w sposób wolny od jakichkolwiek możliwości bezpośrednich i pośrednich nacisków zewnętrznych. Zarazem niezawisłość jest ograniczona przez podporządkowanie sędziego przepisom konstytucji i ustaw (w ramach i na podstawie których winien on dokonywać wszystkich czynności.)

5. gwarancje zasady niezawisłości sędziowskiej (str. 363)
Gwarancje niezawisłości sędziowskiej należy rozpatrywać w aspekcie personalnym i w aspekcie merytorycznym.
W aspekcie personalnym odnosi się do praw i obowiązków sędziego, w szczególności: (szerzej zob. str. 363)
Stabilizacja urzędu sędziego (sędziowie powoływani są na czas nieoznaczony („na stałe”))
Nieusuwalność sędziego
Nieprzenaszalność sędziego
Immunitet sędziowski
Odpowiedzialność dyscyplinarna
Niepołączalność
Apolityczność
Status materialny i zasady wynagradzania
Aspekt merytoryczny niezawisłości oznacza że sędzia poza podległością prawu może być w rozstrzyganiu sprawy poddany tylko wskazówkom sformułowanym w orzeczeniu sadu wyższego, zgodnie z przepisami obowiązujących procedur.
Sędziowie podlegają tylko konstytucji i ustawą . Sędzia nie jest natomiast związany aktami podutawowymi (np. rozporządzeniami).
6. pozycja ustrojowa i skład Trybunału Konstytucyjnego
Trybunał Konstytucyjny jest organem władzy sądowniczej (choć nie jest sądem). Podstawowym zadaniem TK jest kontrola hierarchicznej zgodności norm prawnych.
Pozycję ustrojową TK charakteryzuje zasada niezależności. Jako organ władzy sadowniczej jest niezależny od władzy ustawodawczej i władzy wykonawczej. W ramach władzy sądowniczej zajmuje on pozycję odrębną wobec zarówno Trybunału Stanu jak i sądów z Sadem Najwyższym i Naczelnym Sądem Adm. na czele, nie ma też powiązania z KRS. TK składa się z niezawisłych sędziów.
W skład TK wchodzi 15 sędziów, wybieranych indywidualnie przez Sejm na 9 kadencję. Konstytucja wymaga by stanowiska sędziów obejmowały osoby wyróżniające się wiedzą prawniczą. Kandydatów na stanowisko sędziego przedstawić może Prezydium Sejmu lub grupa co najmniej 50 posłów. Wybór następuje bezwzględną większością głosów w obecności ca najmniej połowy ogólnej liczby posłów. (Sędzia po skończeniu kadencji przechodzi w stan spoczynku)

7. organy TK
Organami Trybunału są: Zgromadzenie Ogólne oraz Prezes Trybunału
W skład Zgromadzenia wchodzą wszyscy sędziowie Trybunału. Zgromadzenie omawia co najmniej raz w roku działalność Trybunału oraz problemy wynikające z jego orzecznictwa, a ponadto podejmuje najważniejsze rozstrzygnięcia dotyczące organizacji pracy Trybunału tj. uchwalanie regulaminu TK, wybór kandydatów na prezesa i wiceprezesa TK , uchwalanie projektu dochodów i wydatków TK, ustalenie zasad wyznaczania składów orzekających i przydziału spraw, oraz dotyczące sytuacji sędziów tj. stwierdzenie wygaśnięcia mandatu, zgoda na uchylenie immunitetu.
Prezes Trybunału- reprezentuje TK na zewnątrz oraz wykonuje czynności związane z bieżącym organizowaniem pracy Trybunału i kierowaniem aparatem wykonawczym (biurem TK). Wiceprezes zastępuje prezesa w razie jego nieobecności.
Prezesa i wiceprezesa powołuje prezydent spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Trybunału.

8. kontrola legalności norm
Istota kontroli norm polega na orzekaniu o hierarchicznej zgodności aktów normatywnych niższego rzędu z aktami normatywnymi wyższego rzędu i na eliminowaniu tych pierwszych z systemu obowiązującego prawa w razie stwierdzenia braku tej zgodności. Kontrola norm ma w zasadzie charakter następczy tzn. może dotyczyć tylko aktów normatywnych które już zostały ustanowione i albo już nabrały mocy obowiązującej albo znajdują się jeszcze w okresie vacatio legis. Tylko wyjątkowo kontrola norm może przybierać charakter prewencyjny a jedynym podmiotem uprawnionym do jej inicjowania jest prezydent (dotyczy to ustaw już uchwalonych przez izby i przedstawionych prezydentowi do podpisania, umów międzynarodowych przedstawionych prezydentowi do ratyfikacji).

9. kontrola konstytucyjności norm
Podstawą kontroli jest przede wszystkim konstytucja.
Podstawową rolę przypisywać należy procedurze kontroli następczej, dotyczy to aktów już obowiązujących. Z punktu widzenia przedmiotu kontroli obejmuje ona następujące akty:
-Ustawy, co do ich zgodności z konstytucją i umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi w oparciu o ustawę akceptująca
-Umowy międzynarodowe gdy chodzi o ich zgodność z konstytucją
-Inne przepisy prawa wydawane przez centralne organy państwowe w zakresie ich zgodności z konstytucja, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami
10. składy orzekające TK
Trybunał rozpatruje sprawy o kontrolę norm w składach pięcioosobowych, gdy chodzi o kontrolę ustawy lub umowy międzynarodowej.
Trzyosobowych gdy chodzi o kontrolę aktu podstawowego.
Składy orzekające są wyznaczane przez prezesa TK odpowiednio do kolejności wpływu spraw. Każda sprawa może być rozpatrzona w pełnym składzie (co najmniej 9 sędziów) jeśli wynika to ze szczególnej zawiłości sprawy ( a zwłaszcza gdy orzeczenie może spowodować konieczność dokonania nakładów finansowych nie przewidzianych w ustawie budżetowej lub gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełnym składzie).

11. pojęcie konstytucji sądowej

12. kontrola abstrakcyjna
Inicjatywa kontroli może przybrać dwie formy proceduralne: inicjatywy konkretnej i inicjatywy abstrakcyjnej.
Inicjatywa abstrakcyjna (wnioski) jest podejmowana w oderwaniu od konkretnych przypadków stosowania kwestionowanego aktu czy normy. Jej wykonywanie wynika z ogólnej troski o stan praworządności w państwie lub z ogólnego interesu wnioskodawcy. Należy rozróżnić ogólną i szczególną legitymację do występowania z wnioskiem o kontrolę norm.

13. kontrola konkretna
Inicjatywa kontroli konkretnej ( pytań prawnych) musi być zawsze związana z konkretną sprawą zawisłą przed sądami. Jeśli w trakcie rozpoznania sprawy pojawi się wątpliwość co do zgodności z konstytucją (ratyfikowana umową między. lub ustawa) przepisu prawnego, który ma się stać podstawą rozstrzygnięcia sądowego sąd może przedstawić TK odpowiednie pytanie prawne. Jest to uprawnienie każdego sądu i może być realizowane na każdym etapie postępowania sądowego. Pytaniem prawnym można objąć tylko przepis który ma być podstawą rozstrzygnięcia sprawy. Przedstawienie pytania prawnego powoduje zatrzymanie toku postępowania. Po wydaniu orzeczenia przez TK postępowanie zostaje podjęte a sprawa zostaje rozstrzygnięta zgodnie z tym orzeczeniem.

14. postępowanie przed TK
Postępowanie przed TK nawiązuje do wzorów postępowania sądowego, a w sprawach nie uregulowanych odrębnie stosuje się odpowiednio przepisy KPC.
Trybunał rozpatruje sprawy o kontrolę norm w składach pięcioosobowych, gdy chodzi o kontrolę ustawy lub umowy międzynarodowej.
Trzyosobowych gdy chodzi o kontrolę aktu podstawowego.
Składy orzekające są wyznaczane przez prezesa TK odpowiednio do kolejności wpływu spraw. Każda sprawa może być rozpatrzona w pełnym składzie (co najmniej 9 sędziów) jeśli wynika to ze szczególnej zawiłości sprawy ( a zwłaszcza gdy orzeczenie może spowodować konieczność dokonania nakładów finansowych nie przewidzianych w ustawie budżetowej lub gdy skład orzekający zamierza odstąpić od poglądu prawnego wyrażonego w orzeczeniu wydanym w pełny

Kamila

to są opracowania pytań z poprzedniego forum - tylko je ładnie poukładałam według pytań profesora Bisztygi Smile

)))

Pasta

Dzięki Ci wielkie , dobra kobieto Wink

owlone

a czy tu są opracowane wszystkie zagadnienia? jest szansa zdac exam na minimum idąc z takim poziomem wiedzy? Question

Kamila

nie liczyłam tych opracowanych pytań ale na moje oko to tak 1/3 z tego co profesor wymaga... nie polecam liczyć wyłącznie na szczęście ze trafi sie któreś z tych hehe

magdalenka86

No coz...ja bede liczyla wlasnie na to szczescie;) ucze sie tylko z tego opracowania:] takze jeszcze raz wielkie dzieki!!! Smile

Moo

mam ogromna prosbe:

moglabym prosic o zamieszczenie na forum lub gdzies do sciagniecia listy pytan na prawo konstytucyjne? gdzies mi sie zapodzialy:/

kolorek

Jak tam stan Waszej wiedzy? ...Bo mój poniżej poziomu Mr. Green

aż wstyd ! Confused

Sadek

U mnie równiez słabo hehe

kolorek

Jak to dobrze mieć poparcie, odrazu mi raźniej Smile

nevia

Piszcie jak wam poszedł dzisiejszy egzamin Smile

Kajtek_21

No to pozdawane...........zawaliłem KSOP Crying or Very sad

Sadek

A jakie pytania były?